رد شدن به محتوای اصلی

'اعتراف اجباری' روح‌الله زم؛ پخش 'گفتگوی' یک محکوم به اعدام در تلویزیون ایران

اعتراف اجباری زمحق نشر عکسIRIB
Image captionبخش خبر ۲۰:۳۰ تلویزیون ایران بارها "اعتراف اجباری" زندانیان را پخش کرده است

تلویزیون ایران اندکی پس از تایید حکم اعدام برای روح‌الله زم، مدیر آمدنیوز، فیلمی از او پخش کرده که آن را "گفتگوی بی‌تعارف" خوانده است.

این فیلم در زمانی که آقای زم در زندان بوده، ضبط شده و سازمان گزارشگران بدون مرز آن را مصداق "شکنجه زندانی" توصیف کرده است. فعالان حقوق بشر تلویزیون ایران را به خاطر پخش اعتراف اجباری بیش از ۳۵۰ نفر در دهه گذشته، به همکاری با نهادهای امنیتی و اطلاعاتی در جمهوری اسلامی متهم می‌کنند.

در اوایل این فیلم، علی رضوانی مجری برنامه "بدون تعارف" در خبر ۲۰:۳۰ تلویزیون ایران می‌گوید برای اینکه "گفتگوی بدون تعارف داشته باشیم، خواستیم این گفتگو در خارج از فضای زندان انجام شود." و سپس در آخر فیلم از اطلاعات سپاه به خاطر ضبط فیلم تشکر می‌کند. اما آقای زم در جایی اشاره می‌کند که مکان ضبط فیلم زندانی است که او در آن نگهداری می‌شود.

روح‌الله زم در جواب پرسش درباره تاثیرگذاری آمدنیوز در "اغتشاشات" گفت "شما می‌گویید اغتشاشات، ما می‌گوییم اعتراضات." او تاکید کرد که تا اواسط سال ۱۳۹۷ دنبال این فکر بوده که "شاید نظامی بهتر از این روی کار بیاید."

او همچنین اتهام مجری درباره "خیانت به مردم" ایران را رد کرد و گفت "اشتباه رسانه‌ای" کرده است. او قبول نکرد که مردم را به خطر انداخته و گفت مردم خودشان برای اعتراض در "کف خیابان" بودند. اما در ادامه ویدئو از کسانی که در اعتراضات زیان دیدند "حلالیت" طلبید.

او با اصرار مجری مبنی بر اینکه آمدنیوز "بر آتش اغتشاشات دمیده" گفت "ممکن است اینطور باشد."

سازمان گزارشگران بدون مرز، چند ساعت پس از پخش فیلم در روز شنبه ۱۱ ژوئیه، در اطلاعیه‌ای گفت که "بازجویی تلویزیونی، اعتراف آشکار رژیم ایران به انجام شکنجه زندانی است."

در فیلمی که جمعه شب از تلویزین ایران پخش شد، علی رضوانی مجری صدا و سیما، خبر دستگیری روح‌الله زم را در آمدنیوز به او نشان داد و با خنده و طعنه گفت بعد از انتشار این خبر در کانال تلگرامی آمدنیوز، بسیاری از اعضا، کانال را ترک کردند.

بسیاری از کاربران شبکه‌های اجتماعی انتشار این فیلم را از مصادیق "شکنجه" و "اعتراف تحت فشار" تعبیر کرده و از صدا و سیما انتقاد کرده‌اند.

در جریان اعتراضات سال ۱۳۹۶ کانال تلگرامی آمدنیوز با مخاطبان میلیونی نقش مهمی در اطلاع‌رسانی داشت.

روح‌الله زم در دادگاه به جرم "افساد فی‌الارض" به اعدام محکوم شده و حکم او هم تأیید شده است. حکمی که گفته می‌شود بدون "دادرسی عادلانه" و "دسترسی به وکیل" صادر شده است.

در فیلم مجری تلویزیون اصرار می‌کند آقای زم نام افرادی را که در دستگاه‌های دولتی به او اطلاعات می‌داده‌اند، افشا کند. اما روح‌الله زم می‌گوید "صلاح نیست" از کسی اسم ببرد چون ممکن است "بعضی اسامی بزرگ" به میان بیاید و "مجددا شکایت‌های تازه مطرح شود."

آقای زم در این فیلم گفته همه همکارانش در خارج از ایران بوده‌اند؛ اما در پاسخ به سوال مجری درباره بازداشت "منابع و افراد مرتبط" با او در ایران گفته "سه، چهار" نفر بازداشت شده‌اند.

مشخص نیست که این فیلم که به شکل "مصاحبه تلویزیونی" ضبط شده و حدود نیم ساعت آن با ویرایش پخش شده، پیش از صدور حکم اعدام آقای زم انجام شده است یا بعد از صدور حکم.

آقای زم در این فیلم از کار رسانه‌ای خود با هدف اولیه "مبارزه با مفاسد اقتصادی" دفاع کرد؛ هرچند گفت در بعضی جاها "اشتباه" کرده است.

دو سازمان حقوق بشری در لندن و فرانسه چند هفته پیش گزارش دادند که صدا و سیمای ایران در یک دهه اعتراف اجباری دست‌کم ۳۵۵ نفر را پخش کرده که بعضی از آنان اعدام شده یا مجازات‌های سنگین شده‌اند.

علی رضوانی و آمنه‌سادات ذبیح‌پور از مجریان برنامه بیست و سی که به همکاری با نهادهای امنیتی متهم هستندحق نشر عکسTWITTER
Image captionعلی رضوانی و آمنه‌سادات ذبیح‌پور از مجریان برنامه 'بیست و سی' به همکاری با نهادهای امنیتی برای ضبط 'اعتراف اجباری' متهم هستند

پیش‌تر مجریان و خبرنگاران برنامه "بیست و سی" در تلویزیون ایران به همکاری با نهادهای اطلاعاتی و ضبط اعتراف اجباری متهم شده بودند.

پسر کاووس سیدامامی که در زندان و دوره بازجویی جانش را از دست داد، گفته بود که علی رضوانی در شب ساخت مستند علیه پدرش، به خانه آنان رفته و سوال‌هایی را از مادرش پرسیده که به دلیل فشارهای ناشی از آن کار مادرش به بیمارستان کشیده است.

سپیده قلیان، فعال کارگری هم که اکنون در زندان است، از صدا و سیمای ایران شکایت کرد و آمنه‌سادات ذبیح‌پور، مجری دیگر این برنامه را متهم کرد که هنگام بازجویی و شکنجه در اتاق حضور داشته است.

'محروم از دادرسی عادلانه'

آقای زم پیش‌تر در چهارمین جلسه دادگاه خود بخش عمده اعتراف‌ها و اتهام‌هایش را رد کرده و گفته بود که خبرنگار است و "کار مطبوعاتی" می‌کرده؛ بنابر این "اتهام معاونت گسترده در ایجاد احراق، تخریب و اخلال در نظام اقتصادی" را وارد ندانست. او اتهام افساد فی‌الارض را هم رد کرده بود.

محمدعلی زم، پدر روح‌الله زم که روحانی شناخته شده ایرانی و رئیس پیشین حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی است، در نامه‌ای خطاب به ابراهیم رئیسی، رئیس قوه قضاییه ایران گفته که وکیل تسخیری پسرش در مقدمه لایحه دفاع خود "دو ایراد" به روند دادرسی گرفته است.

به نوشته آقای زم، وکیل تسخیری روح الله زم در مقدمه لایحه آورده که "در تمام ملاقات‌ها با موکلش ضابطان قضایی حضور داشتند" و روح الله زم "در بیان مکنونات قلبی خود چندان راغب نبوده و دچار نوعی تردید و دودلی و سردرگمی بوده است."

محروم بودن از امکان ملاقات با خانواده "با وجود تقاضای" خانواده و روح الله زم برای ملاقات، دیگر ایراد مطرح شده به وسیله وکیل تعیین شده از سوی دادگاه بوده است.

محمدعلی زم درباره وضعیت پسرش می‌گوید: "متهمی که حدود ۹ ماه در بی‌خبری کامل از همسر و دختران خردسال مظلومش که در غربت زندگی می‌کنند، بوده و امکان هیچ تماس تلفنی و ملاقات با پدر و مادر و بستگانش را نداشته و حتی برای گفتگو با وکیلش هم از اندکی آزادی برخوردار نیست و سایه مأموران امنیتی را بر سر خود سنگین می‌بیند، چگونه می‌تواند تحت فشار نبوده و احساس آرامش داشته باشد."

او چگونه بازداشت شد؟

درباره چگونگی بازداشت و بازگرداندن او به ایران ابهام‌های زیادی وجود دارد.

روح‌الله زم در فرانسه اقامت داشت و سپاه پاسداران ۲۲ مهر پارسال خبر بازداشت و انتقالش به ایران را اعلام کرد.

منبعی آگاه در دولت عراق به بی‌بی‌سی فارسی گفته بود که "دستگاه اطلاعاتی عراق همزمان با ورود هواپیمای حامل روح‌الله زم به بغداد او را بازداشت کرده است".

این منبع به بی‌بی‌سی گفت آقای زم "بیش از یک روز در بازداشت دستگاه اطلاعاتی عراق بود و سپس مطابق موافقتنامه استرداد مجرمین به ایران تحویل داده شد."

نظرات