جمع بندی از اعتراضات خونین آبان ۹۸ – نسخه دوم
خبرگزاری هرانا – پس از اعتراضات دیماه ۹۶ و مرداد ۹۷، افزایش ناگهانی قیمت بنزین صدها هزار شهروند معترض را در آبان ماه ۹۸ در اقصی نقاط ایران به خیابانها کشاند. در بازه زمانی ۲۴ تا ۳۰ آبان ۹۸ بیش از هفتصد نقطه ایران صحنه ناآرامی بود. در ده شهر درگیری مسلحانه رخ داد، هزاران نفر بازداشت و صدها تن کشته و زخمی شدند. علیرغم محدودیت در گردش آزاد اطلاعات و عدم اجازه دولت ایران به نهادهای مستقل مدنی برای فعالیت در داخل کشور، با تکیه بر اطلاعات معتبر در دسترس و بر بستر سالها تجربه، نهاد آمار مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران گزارش زیر را جهت تنویر افکار عمومی و تعامل با نهادهای مدنی تهیه و ارائه می کند.
گزارش “اعتراضات خونین آبان ماه” به همت نهاد آمار مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران به موضوعات آماری مانند پراکندگی جغرافیایی اعتراضات یک هفته (۲۴ آبان ۹۸ تا ۳۰ آبان ۹۸)، تعداد کشته شدگان و بازداشت شدگان، قطع اینترنت، واکنشها و لغو مسابقات و برنامههای از پیش تعیین شده از زمان شروع اعتراضات تاکنون میپردازد.
خلاصه
از روز جمعه ۲۴ آبان ماه ۹۸ معترضان در واکنش به افزایش قیمت بنزین در شهرهای مختلف به خیابان آمدند.
قاسم میرزایی نیکو، نماینده دماوند در مجلس مدعی شد این اعتراضات در بیش از ۵۰۰ نقطه کشور رخ داده و بیش از ۱۳۰ نفر طی آن کشته شدهاند. اما محمد جواد کولیوند، نماینده مردم کرج در مجلس گفت این اعتراضات در روز اول جمعه ۲۴ آبان ماه در ۷۱۹ نقطه از کشور رخ داد.
سید حسین نقوی حسینی سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز روز دوشنبه ۴ آذرماه، آمار بازداشتی های اعتراضات اخیر را حدود ۷ هزار نفر اعلام کرد.
نسخه پی دی اف را دانلود کتید
بنابر گزارش پیش رو، بر اساس اطلاعات منتشره از سوی منابع غیر دولتی که صحت آن با انتشار اسناد کافی مورد بررسی و تایید قرار گرفته است، اعتراضات در ایران در طی ۷ روز (۲۴ آبان تا ۳۰ آبان ماه ۹۸) در بیش از صد و چهار شهر ایران گسترش یافت.
در روز سوم اعتراضات، یکشنبه ۲۶ آبان ماه، اختلال در اینترنت کشور آغاز و در ساعات بعد به قطعی کامل منتهی شد به همین دلیل آمار ثبت شده اعتراضی از وضعیت شهرها در روزهای بعد با خلا اطلاعاتی و کاهش رقمی روبرو شده است هر چند با تکیه بر اطلاعات حداقلی با اطمینان میتوان از تداوم اعتراضات در طول یک هفته مدنظر این گزارش صحبت کرد.
نیروهای امنیتی و انتظامی برای متفرق کردن تظاهرات کنندگان از گلوله های ساچمه ای و بعضا جنگی استفاده کردند، آنها از تجهیزاتی مانند تانک، خودروهای زرهی و حتی هلی کوپتر برای سرکوب معترضان بهره بردند. این نیروها برای سرکوب معترضان بارها از گاز اشکآور، باتوم و بعضا از ماشینهای آبپاش علیه معترضان استفاده کردند.
در سنگین ترین نقطه سرکوب در منطقه ماهشهر در استان خوزستان طی روزهای ۲۶ و ۲۸ آبان ماه نیروهای نظامی با تانک به خیابان آمدند
در حین اعتراضات صدها تن از معترضان و تعدادی از نیروهای نظامی و شبه نظامی کشته شدند.
ساختمان های دولتی، پایگاههای پلیس و بسیج و در بعضی مناطق دفاتر ائمه جمعه و حوزه های علمیه هدف تخریب قرار گرفتند.
روزنامه همشهری یکشنبه ۳ آذر به نقل از برخی مقامهای ارشد بانکی گزارش کرد که ۹۰۰ شعبه و سه هزار دستگاه خودپرداز بانکی در نتیجه این اعتراضات از مدار ارائه خدمات بانکی خارج شدهاند. مقامهای ارشد بانکی که نامشان هم فاش نشد، گفتهاند که گمانهزنیهای اولیه نشان میدهد در جریان اعتراضات اخیر تا هزار میلیارد تومان به شبکه بانکی کشور خسارت وارد شده است. از سوی دیگر میزان خسارت در استان البرز به حدی بوده که معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری البرز با تأکید گفته است که شهروندان نگران سپردههای بانکی خود نباشند.
امیرخسرو فخریان، رییس اتحادیه فروشگاههای زنجیرهای، مجموع خسارات وارد شده به تجهیزات، کالاها و فضای فروشگاههای زنجیرهای را بیش از ۱۵۰ میلیارد تومان اعلام کرده است.
همچنین شرکت ویافاس گلوبال، که در بسیاری از کشورهای جهان خدمات صدور ویزا ارائه میکند، اعلام کرده است که “تا اطلاع ثانوی” نمیتواند در دفتر تهران خود تقاضانامههای ویزای شهروندان ایرانی را بپذیرد. این شرکت در اطلاعیهای گفته پس از برقراری دوباره اینترنت، کارکنانش با متقاضیان ویزا در تماس خواهند بود.
اتحادیه جهانی کشتی نیز روز دوشنبه ۴ آذرماه با صدور بیانیهای اعلام کرد که جام جهانی ۲۰۱۹ کشتی فرنگی که قرار بود در تهران برگزار شود به علت “بیثباتی در ایران” به تعویق خواهد افتاد. به نوشته سایت این اتحادیه، کمیته اجرایی اتحادیه جهانی کشتی در جلسه روز یکشنبه خود در استانبول با “بررسی منابع مختلف از جمله توصیههای وزارت خارجه کشورها در مورد سفر به ایران و همچنین تصمیم سایر نهادهای ورزشی” این تصمیم را گرفته است.
همچنین رسانه های داخلی خبر از لغو چهار دیدار از هفته یازدهم رقابت های لیگ برتر فوتبال و ۶ بازی از هفته چهاردهم لیگ دسته اول فوتبال کشور خبر دادند. این رسانه ها درباره دلیل لغو برگزاری بازیهای فوتبال نوشتند: «به دنبال حوادث اخیر، چند مسابقه لیگ برتر و دسته یک فوتبال ایران لغو شد.»
همزمان سازمان لیگ فوتسال نیز مجوز برگزاری ۵ بازی از بازیهای هفته هفدهم این مسابقات را با ذکر دلایلی مشابه لغو کرده بود.
تعداد زیادی از مدارس و دانشگاه ها نیز در شهرهای مختلف کشور طی هفت روز اعتراضات تعطیل شدند.
واکنشها
مقامهای نظامی و سیاسی در ایران اعتراضات مردمی به افزایش نرخ بنزین را «اغتشاش» خوانده و گفتند که با شناسایی و دستگیری معترضان به آن پایان دادهاند.
آیتالله خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی ایران در تاریخ ۲۶ آبان ماه اعتراضات آبان ماه و “تخریب و آتش زدن” را “کار مردم” ندانسته و آن را به “اشرار” منتسب کرد”.
وی روز سهشنبه ۶ آذرماه نیز در دیدار با گروهی از فرماندهان و شبهنظامیان بسیج گفت “یک توطئه عمیق وسیعِ بسیار خطرناکی که آنهمه پول خرج آن شده بود به وسیله مردم نابود شد. زحمت کشیده بودند که بتوانند در یک بزنگاهی این حرکت را انجام دهند -حرکت تخریب، شرارت و آدمکشی که به واسطه قضیه بنزین فکر کردند فرصت پیدا شده و لشکر خود را وارد کردند. این حرکت به وسیله مردم نابود شد.
روزنامه کیهان که تحت نظر نماینده آیت الله خامنهای منتشر میشود مردم معترض را به اعدام تهدید کرد و با تاکید بر اینکه «مراجع قضایی مجازات اعدام با طناب دار را برای لیدرهای آشوب اخیر قطعی میدانند»، نوشت: «اقدام آشوبگران مصداق بغی است و مجازات قانونی و شرعی آنها اعدام است.»
حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران روز چهارشنبه ۲۹ آبان ماه در در جریان جلسه هیات دولت درباره اعتراضات آبان گفت: “مشخص شد که چه تعداد از افراد به خیابانها آمده بودند و آشوبگران تعداد کمی از آنها بودند؛ منتهی آشوب طلبان سازمان یافته، برنامه ریزی شده و مسلح بودند که کاملا بر اساس برنامه طراحی شده از سوی ارتجاع منطقه، صهیونیستها و آمریکاییها اقدام کردند”. آقای روحانی روز نیز در این خصوص گفت ” که از زمان اجرای طرح سهمیه بندی و افزایش قیمت بنزین اطلاع نداشته و او هم مانند سایر شهروندان ایرانی متوجه شروع اجرای این طرح از صبح جمعه بیست و چهارم آبان شده است”. گرچه جمال عرف، معاون سیاسی وزیر کشور سخنان منتشر شده را “مخدوش” خوانده و اعلام کرد که تعیین زمان بندی دقیق اجرای این طرح در دولت مطرح نشده است.
ابولفضل بهرام پور، کارشناس ادبیات و علوم قرآنی با حضور در تلویزیون دولتی ایران با استناد به آیات قرآن مجازات تعیین شده برای معترضان را “زجرکش کردن” تعیین کرد. وی گفت: “اینهایی که الآن در زندان ما هستند، سه حکم دارند. ۱. زجرکش بشوند، نه کشته شوند، بلکه زجرکش شوند. ۲. به دار آویخته شوند. ۳. دست و پایشان به صورت مخالف بریده شود و یا نفی بلد شود. مثلا به یک کشتی در وسط دریا، آنقدر آنجا زندگی کنند تا بمیرند. احساسات نداریم، این حکم الله است.”
جمعه ۸ آذرماه، محمدجواد حاجعلیاکبری امام جمعه موقت تهران در نماز جمعه، معترضان را محارب دانسته و اعدام و پاکسازی جامعه از آنان را تبدیل تهدید به فرصت دانسته و گفت:” قاطعانه و طبق قوانین شرع، خدا نسبت به فتنه گران به جان، مال و ناموس مردم خیلی سخت گیر است و حکم محارب برای این گونه افراد در نظر گرفته شده است؛ توقع این است که از این تهدیدی که شد فرصتی ساخته شده و جامعه از این اراذل وحشی تبهکار پاکسازی شود.”
حسام الدین آشنا، مشاور رئیس جمهور در حساب شخصی خود در توئیتر نوشت: “خیال کردند عملیات فروغ جاودان ۲ را کلید زدهاند ولی حالا به خوبی فهمیدند که در واقع عملیات مرصاد ۲ کلید خورده است.” لازم به ذکر است که این توئیت به دلیل محتوای تهدیدآمیز توسط توئیتر حذف شد.
بنا به اظهارات یدالله جوانی، معاون سیاسی سپاه پاسداران اعتراضات اخیر در ۲۹ استان ایران صورت گرفته و گستردگی اعتراضات از سال های ۸۸ و ۹۶ بسیار بیشتر است.
علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ضمن تهدید تمامی معترضان به بازداشت گفت: “در هر جای ایران که باشند، شناسایی شده و به سزای عمل خود خواهند رسید.”
حیدر آسیابی، دادستان عمومی و انقلاب شیراز نیز ضمن تهدیدی مشابه گفت: ” آنها را بر اساس قانون به اشد مجازات خواهیم رساند.”
قاسم میرزائی نماینده مردم شهرستان های دماوند و فیروزکوه در مجلس و از اعضای پیشین وزارت اطلاعات، ضمن بیان کاهش فاصله وقوع اعتراضات مردمی در ایران گفت: ” قبلا فاصله اعتراضات ده سال و هشت سال بود، اینبار فاصله اعتراضات ۱۳۹۶ تا ۱۳۹۸ تنها دوسال است. دیگر روش استفاده از تظاهرات ضد تظاهرات، راهگشای حل مساله شکاف اجتماعی نیست.”
لیلا واثقی، فرماندار شهر قدس (اسلامشهر) در ویدئویی که در وب سایت روزنامه ایران منتشر شده اظهار میکند که دستور شلیک به معترضان در شهر قدس از سوی او صادر شده است، وی گفته است: “معترضان در را شکانده و وارد ساختمان شدند. لباس خود را باز کردند و گفتند اگر میتونی بزن، چون میدانستند نیروی انتظامی دستور شلیک را از بالا می گیرد ولی من دستور داده بودم که اگر کسی از در فرمانداری وارد شد بزنید.”
محمد خاتمی پنجمین رئیسجمهوری ایران نیز عصر سهشنبه پنجم آذرماه در جمع فعالان سیاسی و اجتماعی با ابراز تاسف از وقایع اخیر کشور و جان باختن عدهای از هموطنان، بررسی منصفانه این حوادث، اقدام دولت برای کاهش فشار به اقشار محروم، بازنگری در سیاستها و رویکردها و باز شدن فضای گفتوگو برای ترمیم پیوند آسیب دیده میان جامعه و حاکمیت را خواستار شد. محمد خاتمی در این جلسه گفت: «عمیقا از جانباختن عدهای از هموطنانم متاسف و دردمندم و به مردم ایران تسلیت میگویم. هیچ حکومتی حق ندارد در مواجهه با معترضان به خشونت و سرکوب متوسل شود.» به اعتقاد محمد خاتمی، “اعتراضها ریشهدار است اما باید صف معترضان مسالمتجو از کسانی که طالب آشوب هستند را جدا کرد”. خاتمی در این جلسه همچنین خواستار رسیدگی سریع به وضعیت بازداشتشدگان شد.
مهدی کروبی که نهمین سال حصر خود را سپری میکند از برخورد خشن ماموران امنیتی با معترضان انتقاد کرده و خواهان تشکیل کمیته حقیقتیاب شده است. وی در بیانیه خود ضمن ابراز تسلیت از “سکوت رجال سیاسی و جریانهای موثر” اظهار شگفتی کرده و همچنین سخنان سرلشکر حسین سلامی، فرمانده کل سپاه پاسداران را “سفیهانه” خوانده و گفته است: “ریشه و بستر اعتراضات اخیر را باید در فساد، تحقیر، تبعیض و نابرابری حاکم جستجو کرد نه در آن سوی آبها.”
میرحسین موسوی که او نیز در نهمین سال حصر خود به سر می برد در پیامی نوشت، “برخورد خشن و خونین” با معترضان “شباهت تام و تمام با کشتار بیرحمانه مردم” در ۱۷ شهریور ۵۷ دارد. وی ادامه داد: “آدمکشان سال ۵۷ نمایندگان یک رژیم غیر دینی بودند، و ماموران و تیراندازان آبان ۹۸ نمایندگان یک حکومت دینی. آنجا فرمانده کل قوا شاه بود و امروز اینجا ولی فقیه با اختیارات مطلقه.” میرحسین موسوی ضمن ابراز تسلیت به خانواده های جان باختگان خواستار “معرفی و محاکمه عاملین و آمرین” این “جنایت آشکار” شد.
وزارت خارجه آمریکا در بیانیه ای که در توییتر منتشر کرد نوشت: “رژیم ایران با بی رحمی به اعتراضات انبوه پاسخ داده است. اینترنت برای بیش از چهار روز قطع بوده اما مردم شجاع ایران از سرکوب سرپیچی کرده اند. حقیقت درحال آشکار شدن است و جهان صدای آنها را می شنود.”
پس از آن وزارت دارایی آمریکا نیز اعلام کرد که محمد جواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات ایران را به دلیل “نقشش در سانسور سراسری اینترنت” تحریم کرده است. در بیانیهای که وزارت دارایی آمریکا منتشر کرده، آمده است که محمد جواد آذری جهرمی، “کارمند سابق وزارت بدنام اطلاعات است” و از زمانی که به مقام وزارت ارتباطات رسیده، در مسیر رشد فنی توان سانسور دولت، گام برداشته است. از زمان وزیر شدن آقای آذری جهرمی، وزارتخانه تحت امر او به پیشرفتهایی در زمینه تحت نظر قراردادن مخالفان نیز دست یافته است.
سازمان گزارشگران بدون مرز با محکومیت قطع اینترنت در ایران آن را “نقض حق بنیادین دسترسی به اطلاعات” توصیف کرد.
محمد جواد آذری جهرمی نیز در این خصوص گفت: “مسئولیت مستقیمی” در قطع اینترنت نداشته و این اتفاق به دستور “شورای امنیت کشور” رخ داده است.
این قطعی سراسری اینترنت در حالی بود که حسن روحانی، رئیسجمهوری ایران در سال ۹۶ درباره محمدجواد آذری جهرمی وزیر خود گفته بود: “وزیر ما به مردم قول میدهد دستش روی دکمه فیلترینگ نخواهد رفت”.
ساعتی بعد از تحریم وزیر ارتباطات نیز مایک پومپئو، وزیر خارجه آمریکا با انتشار توییتی نوشت که کشورش “تمام کسانی را که در میان سران رژیم در سرکوب مردم ایران نقش داشتهاند، به پاسخگویی وا میداریم.”
همچنین فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز با انتشار بیانیهای با اشاره به اعتراضات در ایران، اظهار داشت: چالشهای اجتماعی- اقتصادی باید از طریق گفتوگوهای فراگیر و نه استفاده از خشونت مورد توجه قرار گیرد. موگرینی همچنین با اشاره به کشته و زخمی شدن تعداد زیادی از معترضان گفت: نیروهای امنیتی ایران باید با خویشتنداری به اعتراضها پاسخ دهند و معترضان نیز به صورت مسالمتآمیز تظاهرات کنند. وی با غیرقابل قبول دانستن اعمال خشونت، بر تضمین آزادی های اجتماعی و آزادی بیان تاکید کرد.
وزارت امور خارجه فرانسه از گزارشها درباره کشته شدن تعداد زیادی از معترضان در ایران به شدت ابراز نگرانی کرد. آگنس فون دِر مول، سخنگوی وزارت خارجه فرانسه، روز چهارشنبه ۲۹ آبان به خبرنگاران گفت که پاریس عمیقا نگران آمار بالای تلفات معترضان ایرانی در روزهای اخیر است. وی همچنین از جمهوری اسلامی ایران خواست تا به تعهدات حقوق بشری بینالمللی خود احترام بگذارد.
انجمن رسانههای بینالمللی و اعضایش از حکومت ایران خواستند تا بلافاصله به آزار و ارعاب روزنامهنگاران پایان دهد و حکم توقیف داراییهای روزنامهنگاران را لغو کند. سایمون اسپانزویک، مدیرعامل انجمن رسانههای بینالمللی در این خصوص گفت: “ما از جدیدترین اقدام حکومت ایران برای ساکت کردن روزنامهنگارانی که از ایران و در مورد ایران گزارش میدهند ابراز انزجار میکنیم.”
دولت ایران از یک طرف با استفاده از تمام ظرفیت ممکن به سرکوب معترضان پرداخت و از سوی دیگر با فراخواندن مستقیم و غیرمستقیم هواداران خود به خیابانها کوشید معترضان را از خیابانها براند. پس از این سرکوب خونین و دامنه دار، همراه با بستن بی سابقه اینترنت در کل کشور روز دوشنبه ۵ آذر حکومت ایران طرفدارانش را به خیابان کشاند و از آنها خواست تا خود پاسخ معترضان را بدهند. در این میان فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران در تجمع حامیان حکومت که در میدان انقلاب تهران برگزار شد، گفت: «باور کنید جنگی که این روزها در خیابان های ما آغاز شد یک سناریوی جهانی بود. این جنگ تمام شد و شما دقیق عمل کردید. آن زمانی که نمی بایست به پیاده نظام های دشمن بپیوندید نجیبانه صف خود را جدا کردید و امروز که باید به صحنه می آمدید، آمدید و دشمن فروپاشید و اسلام زنده شد».
پیش از این، سالار آبنوش، فرمانده عملیات سازمان بسیج اعتراضات سراسری در ایران را “جنگ جهانی تمام عیار” توصیف کرده و گفته بود “فقط خدا ما را نجات داد.” آبنوش در یک سخنرانی در تاریخ ۳۰ آبان عنوان کرده بود: “جنگ جهانی تمام عیاری علیه نظام و انقلاب وضع حمل کرد و خوشبختانه نوزاد آن در لحظه تولد فوت کرد. “
حمید بعیدینژاد، سفیر ایران در بریتانیا نیز در واکنش به پوشش اعتراضهای اخیر در ایران در رسانههای فارسی زبان، اعلام کرده که از آنها شکایت کرده است. بعیدینژاد گفت: “سفارت کشورمان در لندن در نامه رسمی به نهاد نظارت بر شبکه های تصویری در انگلیس (آفکام)،از شبکه های معاند فارسی زبان همچون BBC فارسی،ایران اینترنشنال و من و تو، به علت تحریف مغرضانه تحولات اخیر ایران و دعوت به خشونت گسترده علیه نهادهای مدنی ایران شکایت،و خواستار اجرای قانون نسبت به آنها گردید”.
روز چهارشنبه ۲۹ آبان دولت فرانسه از گزارشها درباره کشته شدن تعداد زیادی از معترضان به شدت ابراز نگرانی کرد و از حکومت ایران خواست به تعهدات حقوق بشری بینالمللی خود احترام بگذارد. پیشتر آلمان، آمریکا، سوئد و سازمان ملل هم در موضع مشابهی خواستار پایان سرکوب و احیای اینترنت در ایران شده بودند.
پادشاه عربستان هم روز چهارشنبه ۲۹ آبان از ایران خواست از “ایدوئولوژی توسعهطلبانه” خود که به مردم ایران “آسیب میزند” دست بردارد.
محمود واعظی، رئیس دفتر رئیس جمهوری ایران نیز اعتراضات آبان را به کشورهای خارجی نسبت داد و گفت: “اروپا و آمریکاییها، رژیم صهیونیستی و برخی کشورها فکر کردند اگر ۴ نفر اغتشاش کردند و چند جا را آتش زدند این افراد مردم ایران هستند؛ خیلی ذوق زده شدند و ابراز خوشحالی کردند؛ در صورتی که اینها، ملت ایران را نمیشناسند.” آقای واعظی اعتراضها و انتقادها به وضع معیشتی مردم را “مشکل درون خانوادگی” خوانده و گفت که این مشکلات “در درون ایران حل میشود.”
محمدعلی عزیزجعفری، فرمانده سابق سپاه طی یادداشتی گفت: “بیخبری مقام مسئول ما از زمان گران شدن بنزین و اطلاع در صبح جمعه خبر جدیدی برای مردم بود اما تعجب برانگیز نبود. چون بیش از ۶سال است مردم معیشت خود را دستخوش همین بیخبریها میبینند.فقط نمیدانند چگونه باید اعتراضشان را به گوش ایشان برسانند که بدخواهان فرصت سوء استفاده پیدا نکنند.
محسن حاجیمیرزایی، وزیر آموزش و پرورش، در خصوص انتشار ویدئویی در فضای مجازی از انتقال دستگیرشدگان اعتراضات اخیر به یک مدرسه گفته است: “مدیر مدرسهای که در فیلمی نشان داده شد برای انتقال بازداشتیهای اعتراضات از آن استفاده شده، این موضوع را تکذیب کرده و گفته فیلم مربوط به اکنون نیست.”
پروانه سلحشوری، نماینده مردم تهران در مجلس نیز در پایخ به این فرمانده سابق سپاه گفت: «مردم صدای اعتراضشان را رساندند اما با گلوله و بازداشت، جواب کوچک و بزرگ را دادند. عدهای تخریبگر در کنار مردمی که فقط به وضع معیشت خویش معترض بودند، قرار داده شدند. قلع و قمع مردم، با جنگجهانی و کربلای۴ مقایسه شد. به نام دین، دستور ذبح و شکنجه مردم در سیمای غیرملی صادر شد.»
کانون نویسندگان ایران در آستانه سیزده آذر، روز مبارزه با سانسور، با انتشار بیانیهای، به کشتار معترضان از سوی نیروهای امنیتی ایران اعتراض و اعلام کردند: “جایجای ایران داغدار فجایعی است که از رویارویی مردم با مجریان دستگاه سانسور برجای مانده است.”
علاوه بر تعدادی از هنرمندان ایرانی، برخی هنرمندان غیر ایرانی نیز به اعتراضات اخیر ایران واکنش نشان داده اند. ژولیت بینوش بازیگر سرشناس فرانسوی که تجربه کار با عباس کیارستمی فیلمساز فقید ایرانی را دارد و با ایران آشنا است در پستی بر روی اینستاگرام با صورتکی گریان و قلبی شکسته نوشته به یاد دوستانش در ایران است و اوضاع را غم انگیز و بی رحمانه توصیف کرده است.
قطع کامل اینترنت مردم ایران را از گردش آزاد اطلاعات بیش از پیش محروم کرد، فارغ از این موضوع قطع ارتباطات خسارت زیادی به کسب و کارهای آنلاین در ایران که شمار آنان دهها هزار تخمین زده می شود وارد کرد.
موسسه نتبلاکز که قطعی و اختلال در اینترنت را رصد میکند، برآورد کرده که میزان خسارت ناشی از قطع اینترنت در ایران طی پنج روز نخست اعتراضات بیش از ۳۰۶ میلیون دلار بوده است. این رقم با توجه به دلار ۱۲۰۰۰ تومانی در ایران، معادل سه هزار و ۶۷۲ میلیارد تومان است.
بر اساس آمارهای مستند شده هرانا، دست کم ۷۱۹ نقطه یا حداقل ۱۰۴ شهر به شرح ذیل صحنه اعتراضات بودند:
اراک، اردبیل، ارومیه، اسلامشهر، امیدیه، اندیمشک، اهر، اهواز، ایرانشهر، ایلام، آبادان، بابل، بندرعباس، بندر امام خمینی، بهارستان، بهبهان، بوشهر، بوکان، بومهن، بیرجند، پاسارگاد، پردیس، پرند، پلدختر، تبریز، تنکابن، تهران، جم، جوانرود، چابهار، چغادک، چهاردانگه، خاش، خرم آباد، خرمشهر، دزفول، دماوند، دهدشت، دورود، رامهرمز، رباط کریم، رشت، رفسنجان، رویان، زاهدان، زنجان، ساری، ساوه، سرباز، سرپل ذهاب، سروآباد، سقز، سنندج، سیرجان، شهر قدس، شهرکرد، شهریار، شوشتر، شیراز، صدرا، عباس آباد، فسا، فولادشهر، قائمشهر، قزوین، قشم، قلعه حسن خان، قم، کازرون، کرج، کرمان، کرمانشاه، کنگان، کهنوج، گچساران، گرگان، گرمسار، گناباد، گناوه، لیکک، ماهشهر، مریوان، مسجد سلیمان، مشهد، ملاثانی، ملک شهر، مهدیشهر، میاندوآب، نجف آباد، نکا، نیشابور، نیکشهر، هشتگرد، همدان، ورامین، یاسوج، یزد.
به گفته محمد جواد کولیوند، نماینده مردم کرج در مجلس این اعتراضات در روز اول جمعه ۲۴ آبان ماه در ۷۱۹ نقطه از کشور رخ داد. هر چند وی منظور خود از “نقطه” را توضیح نداد.
اعتراضات در تمام استانهای کشور به غیر از استان خراسان شمالی گزارش شده است.
برای درک بهتر وضعیت اعتراضات به نقشه پراکندگی آن در تصویر ذیل بنگرید – نقاط سیاه شهرهایی است که گزارش از جان باختن معترضان داشته است.
برای دیدن تصویر بزرگ تر کلیک کنید
کشته شده ها:
برای دیدن تصویر بزرگ تر کلیک کنید
در خصوص کشته شدگان وقایع اخیر، مرکز آمار مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، سه نوع آمار را در نظر گرفته است، آمار نخست که صرفا تخمین های کلی است و منابع آن نهادها یا رسانه های غیردولتی هستند که طی گزارشات مختلفی جمعا از حدود ۴۳۰ کشته در کشور روایت می کنند. لیست اسامی که هرانا موفق به گردآوری آن تاکنون شده است بالغ بر ۲۲۷ نفر است اما تعدادی که هرانا مستقلا قادر به تایید آنها تاکنون شده است ۸۸ تن را در بر میگیرد.
در این میان عفو بین الملل بدون اعلام اسامی یا جزییات کشته شدگان از جمله سازمان های حقوق بشری بود که مدعی قتل ۲۰۸ معترض توسط نیروهای انتظامی یا امنیتی شد. همچنین مرگ ۵ نیروی نظامی یا شبه نظامی وابسته به حکومت ایران نیز از سوی منابع دولتی گزارش شده است.
روند شناسایی و راستی آزمایی جان باختگان توسط هرانا کماکان ادامه دارد.
از آغاز اعتراضات منابع دولتی یا رسانه های داخلی تنها مرگ ۷ تن از معترضان را بدون ذکر هویت به این شرح تایید و اعلام کردند: یک کشته شده در سیرجان، چهار کشته شده در بهبهان، یک کشته شده در شهریار و یک کشته شده در اسلامشهر.
طی روزهای اخیر گزارشاتی در شبکه های مجازی در خصوص تیراندازی از سوی نیروهای امنیتی به معترضان در نیزاری واقع در شهرک چمران ورودی جاده ماهشهر منتشر شده بود.
کریم دحیمی، فعال مدنی که در حوزه جامعه عرب های ایران فعال است، در گفتوگو با گزارشگر هرانا خبر تیراندازی کور به سوی معترضان در محدوده نیزار را تایید کرده و اظهار داشت: “تاکنون به دلیل فضای امنیتی شهر و قطعی اینترنت جزئیات بیشتری به دست ما نرسیده است، اما منابع ما خبر را تایید کرده اند اما مشکل این است که تعداد کشته شدگان در این واقعه مشخص نیست. در مجموع آنچه که ما میدانیم در شهرستان ماهشهر ۲۳ نفر، در شهرک چمران ۱۳ نفر و در شهرک طالقانی ۴ نفر کشته شده اند و اسامی هم به دست ما رسیده است.”
وی همچنین ادامه داد: “در اینکه نیروهای امنیتی از سلاح های جنگی استفاده کرده اند، شکی نیست و چندین منبع مطلع اطلاعات ما را تایید کرده اند.”
برخی منابع محلی به هرانا گفتند تعدادی از ساکنین منطقه پس از درگیری های مورد اشاره ناپدید شده اند برای همین هنوز نمیتوان در مورد سرنوشت آنان با قاطعیت اظهار نظر کرد.
محمد جعفر منتظری، دادستان کل کشور آمار منتشر شده در خصوص تعداد کشته شدگان را تکذیب کرده و اظهار داشت: “خوشبختانه افرادی که خارج از کشور هستند هیچ دسترسی به اطلاعات و آمار ندارند؛ آمارهای مختلفی می دهند، اما هیچکدام دقیق نیست.” وی همچنین ادامه داد: “هیچ مقامی مجاز نیست بدون داشتن آمار و اطلاعات دقیق، چنین اظهاراتی داشته باشد.”
حسامالدین آشنا، مشاور فرهنگی رئیسجمهوری، در خصوص پاسخگو بودن دولت درباره کشته شدگان اعتراضات اخیر گفت: “فکر میکنم همه با باید پاسخگو باشم.” او همچنین در مورد هویت افراد کشتهشده اظهار کرد: “کشتهشدگان حتما باید فرد به فرد بررسی شوند.”
همچنین محمدرضا یزدی، فرمانده سپاه محمد رسول الله درباره اینکه آیا احتمال دارد برخی از افراد به اشتباه توسط نیروهای امنیتی کشته شده باشند، گفت: “این مورد در حال بررسی است. در وضعیت کنونی امکان تایید یا تکذیب این موضوع نیست.”
همچنین وبسایت کلمه به نقل از منابع آگاه نوشته است که تنها “پیکر ۱۵۶ نفر” به غساخانه بهشت زهرا منتقل شده است. در ادامه این گزارش آمده است: ” تعداد کشته شدگان در شهریار حداقل ۵ نفر، بخش کهنز ۱۷ یا ۲۰ نفر، در بخش های فردوسیه امیریه و وحیدیه ۱۰ یا ۱۳نفر، بخش ملارد ۸ نفر، قلعه حسن خان ۸ یا ۱۰ نفر، یوسف آباد صیرفی ۶ نفر، جاده ساوه ۱۰ یا ۱۲ نفر، اسلام شهر ۸ یا ۱۰ نفر، حدفاصل ملارد و شهریار شامل روستاهای لم آباد، اسفند آباد و بکه حدود ۱۲ یا ۱۴ نفر و اکبرآباد و وجیه آباد بیش از ۲۰ نفر از هموطنان مان با شلیک مستقیم نیروهای نظامی یا استفاده از تیربار مسلسل جان خود را از دست دادهاند که در مجموع آمار جان باختگان اعتراضات مردم در شهریار را دستکم به بیش از یکصد نفر میرساند. همچنین مطابق با خبری دیگر تعداد ۱۶ نفر از هموطنان طی اعتراضات اخیر در رودهن با شلیک گلوله نیروهای نظامی کشته شدهاند.”
این وبسایت در گزارشی دیگر از کشته شدن ۴۰ تن و به جای ماندن سیصد مجروح از معترضان خبر داده است : “پیکر چهل تن از هموطنان به همراه سیصد مجروح به بیمارستان امام حسین نسیم شهر شهریار در جاده ساوه انتقال یافته است و کلیه پرسنل بیمارستان شامل پرستاران و پزشکان و کارکنان، قرنطینه و به حضور در بیمارستان برای رسیدگی و درمان مجروحین ملزم شده اند.”
بنا به گزارش کلمه، تمامی کشته شدگان از ناحیه سر مورد اصابت گلوله قرار گرفته اند و ” جراحات مجروحین نیز با اصابت گلوله و ضرب و شتم با باتوم و وسایل جرح ایجاد شده که منجر به شکستی دست و پا و آسیب های جدی و خطرناک به ناحیه کمر و ستون فقرات گردیده بود.” به همین دلیل، “پنجاه عمل جراحی در روز اول و هفتاد و چهار عمل جراحی در روز دوم انجام شد ولی در روز سوم ماشین های حمل و نقل عمومی، مینی بوس و اتوبوس از طرف سپاه به بیمارستان وارد شدند و ضمن تهدید پرسنل بیمارستان و کنترل تمام گوشی ها، عکس ها و ویدیوهای موجود، تمام مجروحین و کشته ها را با خود بردند.”
بنا به گزارش بی بی سی فارسی، به نقل از یک منبع مطلع ۹ تن از کشته شدگان اعتراضات اخیر شهروندان افغانستان بوده اند. همچنین ۱۲۱ تن از بازداشت شدگان نیز افغانستانی هستند. بستگان یکی از کشتهشدگان، یک پسر ۱۸ ساله در کرج که برای خرید از منزل خارج شده بود هدف شلیک گلوله قرار گرفته است. به گفته این منبع مطلع گلوله به سر او اصابت کرد و جان باخت.
این منبع گفت دقیقا نمیداند چرا این شهروندان افغانستان در جریان اعتراضات ایران کشته شدهاند، چون افغانها در ایران هیچ وقت در اعتراضات شرکت نمیکنند.
دولت ایران و یا وزارت خارجه افغانستان تاکنون توضیحی در خصوص کشته شدن شهروندان افغانستان نداده اند.
عبدالله گنجی، دبیر مسئول روزنامه “جوان”، وابسته به سپاه پاسداران، هم در سرمقاله روز شنبه ۹ آذر این روزنامه بدون نامبردن از منابع اطلاعاتی خود نوشت، در بیش از ۱۰ شهر “جنگ مسلحانه” رخ داده است.به ادعای او، معترضان در شهرهای گوناگون “برای بیرون کشیدن سلاح” به ۸۰ مرکز نظامی و انتظامی حمله کرده اند و “بخشی از تلفات انسانی در چنین مکانهایی بوده است”.
خانواده کشته شدگان نیز برای تحویل پیکر تحت فشار نهادهای امنیتی قرار دارند و برخی بازداشت شده و برخی مجبور به دادن تعهد برای عدم برگزاری مراسم عزاداری و یا مصاحبه با رسانه ها شده اند. در مواردی به دلیل مصاحبه رسانه ای با خانواده نیز برخورد امنیتی صورت گرفته است. به عنوان مثال خانواده برهان منصور نیا، یکی از کشته شدگان در اعتراضات کرمانشاه به شدت تحت فشار نهادهای امنیتی قرار دارند. به گزارش ایران اینترنشنال، جنازه برهان منصورنیا عصر ۲۸ آبان به مریوان منتقل و با توجه به جو شدید امنیتی و احتمال ربوده شدن جسد از سوی مراجع شبانه دفن شده است.
خانواده مهدی نیکوئی یکی دیگر از کشته شدگان در شیراز نیز به شدت تحت فشار قرار دارند. به گفته یک منبع مطلع به دلیل برگزاری مراسم در روستا، ماموران جسد وی را به خانواده تحویل داده اند اما در طی برگزاری مراسم خاکسپاری، نیروهای امنیتی در محل حضور داشته و اجازه عکسبرداری و یا فیلم برداری را به کسی نمی داده اند.
این منبع در همین خصوص به گزارشگر هرانا گفته است: “بعد از مصاحبه دایی مهدی با رسانه ها، مامورین امنیتی به منزل آنها حمله کرده و تهدیدشان کرده اند که نباید دیگر مصاحبه کنند.”
همچنین هاشم دشتی نیا، برادر دو تن از کشته شدگان به نام های مهرداد و محمود دشتی نیا نیز بازداشت شده است. بنا به برخی گزارش ها مادر این خانواده به محض شنیدن خبر کشته شدن فرزندانش اقدام به خودکشی کرده و در حال حاضر در بیمارستان تحت درمان قرار دارد. به علاوه نیروهای امنیتی از دادن پیکر مهرداد و محمود دشتی نیا به خانواده وی امتناع می کردند و معترضان در بهبهان و خصوصا در روستای محل زندگی آنان به منظور تسریع این روند، دست از اعتراض کشیدند. پس از تحویل نیز، مراسم خاکسپاری این دو برادر با حضور نیروهای امنیتی برگزار شد.
خانواده احسان عبدالله نژاد یکی دیگر از معترضان کشته شده در بهبهان نیز توسط نیروهای امنیتی تهدید شده اند تا با رسانه ها در خصوص قتل فرزندشان صحبتی نکنند.
همچنین در گزارشی دیگر که در تلویزیون دولتی ایران منتشر شد، زوجی که والدین نیکتا اسفندانی، نوجوان کشته شده در اعتراضات تهران ، معرفی شده بودند، اظهار داشتند که فوت دختر آنان ارتباطی با اعتراضات نداشته و صرفا هم زمان با این وقایع شده است.
روایتهایی از شاهدان عینی
۱. یک شاهد عینی در بهبهان به هرانا گفت پس از سرکوب اعتراضات مردمی در بهبهان و کشته شدن شماری از شهروندان در بهبهان، نهادهای مربوطه پیکر کشته شدگان را به خانواده تحویل نمیدهند یا در مواردی از آنها درخواست پول یا وثیقه کردهاند و به آنها گفتهاند اگر سکوت نکنند و بخواهند با رسانهها صحبت کنند با اعضای خانواده آنها نیز برخورد میشود.
۲. یکی از معترضان که در تاریخ ۲۷ آبان ماه، روز سوم اعتراضات در تجمع میدان پروین خیابان تهرانپارس شرکت کرده بود، شاهد تیراندازی و شلیک گاز اشک آور به سمت معترضان بوده است. وی همچنین از برخورد فیزیکی با جوانان و حتی سالمندان معترض حاضر در خیابان شهادت میدهد. او در قسمتی از صحبت هایش میگوید: ” چندین نفر از نیروهای یگان ویژه در چهارراه روی موتورهایشان نشسته و خیابان را بسته بودند. به سمت یکی از آنها رفتم و با عصبانیت گفتم چرا این کار را با مردم میکنید؟ او گفت از اینجا برو وگرنه چشم و چالت را درمیاورم! در نهایت یک خودرو شخصی از کنارم رد شد و گفت سوار شو تا یک جایی میرسونیمت. من هم سوار شدم و چند خیابان آن طرف تر مرا پیاده کرد. خودشان از کسانی بود که روز قبل در تهرانپارس در اعتراضات شرکت کرده بود و میگفت در روز دوم چهار نفر کشته شدند. این نحوه سرکوب و امکانات سرکوبگران علیه ما معترضان، که هیچ سلاحی نداشتیم، بود!”
۳. یک شاهد عینی در بهبهان از کشته شدن دو نیروی سپاه و زخمی شدن دو تن دیگر در شب چهارشنبه ۲۹ آبان ماه، خبر داده است. به همین علت از پنج شنبه ۳۰ آبان ماه، فضای شهر به شدت امنیتی گزارش شده و در نقاط حساس بهبهان در هر ده متر یک نیروی امنیتی به صورت شبانه روزی کشیک میدهد و در سطح شهر نیز، نیروهای لباس شخصی مداوم در حال گشت زنی هستند.
۴. یک منبع مطلع دیگر در بهبهان نیز در گفتگو با هرانا آمار شهروندان بازداشت شده طی دو هفته گذشته در این شهر را چند صد تن عنوان کرد و گفت: “از میان این افراد برخی در روزهای اول بازداشت آزاد شدند. حدود ۵۰ نفر همچنان در بازداشتگاههای نهادهای امنیتی در بهبهان تحت بازجویی هستند. برای حدود ۲۰ نفر نیز قرار وثیقه تعیین شده که تاکنون قادر به تامین آن نشده و همچنان در زندان بهبهان بسر میبرند.
۵. یک شاهد عینی در کرج وضعیت این شهر با گذشت بیش از دو هفته از آغاز اعتراضات همچنان امنیتی توصیف میکند. به گفته این منبع مطلع ماموران امنیتی طی شبهای گذشته به طور مداوم به منازل شهروندان در اکثر نقاط شهر هجوم برده و اقدام به بازداشت شهروندان میکنند.
۶. یک منبع دیگر در تهران نیز به آمار بالای کشته شدگان اشاره کرد و به هرانا گفت: “آمارهایی که تاکنون در رسانهها اعلام شده اصلا صحت ندارد. به خصوص در مناطق جنوب شهر تهران یا شهرهای اطراف تهران آمار کشتهها و زخمیها بسیار بیشتر از اینهاست. شبی نیست که از خانهای صدای نالهی مادری که تازه خبر کشته شدن فرزندش را به او دادهاند در شهر شنیده نشود. از طرفی، افراد بسیاری نیز در جریان اعتراضات در تهران و کرج زخمی شده و از ترس بازداشت شدن قید رفتن به بیمارستان را زدهاند.
به لیست هرانا از افرادی که گزارش شده است بعنوان معترض در اجتماعات حضور داشتند و توسط قوای انتظامی یا امنیتی به قتل رسیده اند توجه کنید:
سپاه سیدالشهدا استان تهران کشته شدن دو تن از نیروهای بسیج و یک تن از سپاه پاسداران را تایید کرده و طی بیانیهای توضیح داده است که هر سه نفر با سلاح سرد کشته شدهاند. نام این افراد “مرتضی ابراهیمی” و “مصطفی رضایی” مامور بسیج در ملارد و “مجید شیخی” مامور بسیج در بهارستان عنوان شده است. خبرگزاریهای رسمی از کشته شدن یک افسر درجه دار یگان ویژه از ماهشهر به نام سروان رضا صیادی نیز خبر دادهاند. همچنین گزارش شده است فرمانده نیروی انتظامی استان کرمانشاه، سرگرد ایرج جواهری در شهر کرمانشاه، روز شنبه ۲۵ آبان ماه، در درگیری با معترضان کشته شده است.
برای درک بهتر شدت اعتراضات و سرکوب، به پراکندگی کشته شدگان در نقشه زیر بنگرید (شعاع نقطه بیانگر تعداد است):
برای دیدن تصویر بزرگ تر کلیک کنید
دستگیری ها
از جمله مسئولانی که از تاریخ ۲۴ آبان ماه تا ۱۱ آذرماه ۹۸ پیرو دستگیری شهروندان مرتباط با وقایع اخیر به ارائه آمار و خبر پرداخته اند می توان به این افراد اشاره کرد: استاندار خوزستان، بخشعلی کامرانی، فرمانده انتظامی استان همدان، دادستان عمومی و انقلاب رباط کریم، دادستان عمومی و انقلاب شهرستان بهارستان، دادستان عمومی و انقلاب شهرستان پردیس، رحیم جهانبخش، فرمانده انتظامی استان زنجان، روابط عمومی سپام امام حسین، رئیس پایگاه چهارم پلیس امنیت عمومی، رئیس پایگاه دوم پلیس امنیت عمومی، رئیس پلیس پیشگیری تهران بزرگ، رئیس کل دادگستری استان زنجان، رئیس کل دادگستری خراسانجنوبی، رئیس کل دادگستری خوزستان، سازمان اطلاعات سپاه فجر استان فارس، سخنگوی سپاه پاسداران، سردار سرتیپ رهامبخش حبیبی، فرمانده انتظامی استان فارس، سردار محسن خانچرلی فرمانده انتظامی غرب استان تهران، عابدین خرم، فرمانده سپاه عاشورا، عباسعلی محمدیان، فرمانده انتظامی البرز، علی اکبر جاویدان، فرمانده انتظامی استان کرمانشاه، فرماندار جم، فرماندار شهرستان اسلامشهر، فرماندار شهریار، فرمانده انتظامی استان کرمان، فرمانده انتظامی استان مازندران، فرمانده انتظامی تهران بزرگ، فرمانده انتظامی ساری، فرمانده انتظامی شهرستان گچساران، فرمانده انتظامی شهرستان نجف آباد، فرمانده انتظامی مازندران، فرمانده انتظامی مازندران، فرمانده انتظامی مازندران،مدیر کل ضد تروریسم وزارت اطلاعات، مرکز اطلاع رسانی ناجا، مسئول حوزه قضایی رودهن، مسئول حوزه قضایی رودهن، معاون اجتماعی فرماندهی انتظامی هرمزگان، معاون سیاسی امنیتی استاندار کردستان، مقام آگاه در سازمان اطلاعات سپاه، مهدی حاجیان، فرمانده انتظامی استان قزوین، یک مقام آگاه در سازمان اطلاعات سپاه،
ایلنا، آفتاب، فارس، انتخاب، باشگاه خبرنگاران جوان، تسنیم، ایرنا، همشهری، رکنا، عصر ایران، الف، ایسنا، میزان، مهر، سایت صداوسیما، برنا ، اقتصادآنلاین، شیرازه، پایگاه خبری صراط، نورنیوز بیشترین نقش را در بین منابع داخلی یا دولتی در گزارشگری داشتند.
طی ۸۱ گزارش یا اظهار نظر منابع رسمی تعداد ۳۹۸۱ مورد بازداشت مستند میشود.
منابع غیررسمی که عمدتا شامل رسانه های خارج کشور یا نهادهای مدنی از جمله خبرگزاری هرانا هستند طی ۲۱ گزارش از مناطق کرج، شادگان، کردستان، یاسوج، دهدشت، بهبهان، تبریز، خوزستان، شیراز، بوکان، ثلاث باباجانی، سنندج، کرمانشاه، تهران، البرز، فارس، اصفهان، میانرود، صدرا، قصرقمشه تا تاریخ ۱۱ آذرماه مجموعا از ۴۳۷۱ بازداشت خبر دادند.
تعداد ۱۲۱۹ مورد از این تعداد در شرایط مشترک با آمارهای رسمی قرار گرفته اند بنابراین تعداد ۷۱۳۳ بازداشت از حاصل جمع بندی منابع دولتی و غیردولتی مستند می شود، هر چند با توجه به گستره اعتراضات و میزان خشونت ها رقم واقعی دستگیر شدگان تا چندبرابر این رقم قابل تصور باشد.
حسین نقوی حسینی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس تعداد بازداشت شدگان در اعتراضات اخیر را بیش از “هفت هزار نفر” اعلام کرد.
این نماینده مجلس دوشنبه گذشته پیش از جلسه کمیسیون امنیت ملی با مقامهای امنیتی ایران، از قول یکی از نمایندگان وزارت اطلاعات گفته بود که “اغلب دستگیرشدهها بیکار و یا دارای مشاغل کمدرآمد بوده و از سواد کم برخوردار بودند.”
عبدالرضا رحمانی فضلی، وزیر کشور ایران نیز شامگاه سهشنبه در گفتوگویی با صدا و سیمای جمهوری اسلامی اعلام کرد که اعتراضات اخیر در ۲۷ استان کشور اتفاق افتاده، اما در پنج استان کشور حالت “ویژه” پیدا کرده است.
از سوی دیگر محمدجعفر منتظری، دادستان کل کشور در خصوص آمار هفتهزار نفری که از سوی حسین نقوی حسینی اعلام شده بود نیز اظهار کرد: “من نه تنها تایید نمیکنم بلکه عرض میکنم که هیچ مقامی مجاز نیست که بدون داشتن آمار و اطلاعات دقیق آماری دهد؛ در خبرها و گزارشات دیدم که برخی آمارهایی را داده بودند باید از خود آنها پرسید منبع این آمار و اطلاعات از کجاست ما این را تایید نمیکنیم.”
در اعتراضات آبان ماه ده ها تن از دانشجویان دانشگاه علامه طباطبایی، دانشگاه علوم بهزیستی، دانشگاه تهران، دانشگاه گرگان و دانشگاه زنجان توسط نیروهای امنیتی بازداشت شده اند. تعدادی از این دانشجویان نیز در روزهای اخیر آزاد شدند.
شوراهای صنفی دانشجویان کشور نیز از بازداشت دستکم ۵٠ تن از دانشجویان از دو دانشگاه تهران و علامه خبر داد و در گزارشی نوشت: “در جریان تجمع عصر و شامگاه دوشنبه دانشجویان دانشگاه تهران “چندین آمبولانس حاوی نیروهای لباس شخصی وارد این دانشگاه شدند” و دهها تن از دانشجویان را بازداشت و بعد از انتقال به آمبولانسها، دانشجویان بازداشتی را به بازداشتگاهها بردند. بنا به گزارش ها، تعدادی از این دانشجویان به زندان تهران بزرگ منتقل شده و تعداد کمتری نیز با دادن تعهد آزاد شده اند. در همین خصوص، اسماعیل سلیمانی رئیس حراست دانشگاه تهران از آزادی ۸ الی ۹ تن از دانشجویان بازداشت شده تا دیروز خبر داده و گفت: ” در حال حاضر آمار دقیقی به ما هم داده نمیشود و ما نمیدانیم ضابط دانشجو چه کسی بوده و کجا دستگیر شده است؛ خیلی از آنهایی که دستگیر شدهاند ممکن است که بازداشت باشند و هنوز به مرحله بازپرسی و دادسرا نرسیده باشند.”
محمود نیلی احمدآبادی، رئیس دانشگاه تهران، نیز ضمن تایید خبر بازداشت دانشجویان گفت: “در حال پیگیری آزادی آنها هستیم؛ در حال حاضر تعدادی از آنها آزاد شدهاند و در حال پیگیری آزادی سایرین هستیم که امیدواریم بزودی آزاد بشوند.”
سعید حبیبا، معاون دانشجویی دانشگاه تهران، روز سهشنبه خبر از بازداشت دانشجویان دانشگاه تهران داده و گفته بود: “در پی تجمع روز گذشته تعدادی از دانشجویان دانشگاه تهران در اعتراض به حوادث اخیر و مشکلات اقتصادی کشور، برخی از این دانشجویان بعد از پایان تجمعات در محوطه بیرون از دانشگاه دستگیر شدند.”
در حالی که اینترنت کشور در چند روز اخیر قطع بوده است، سید محمود میرفیضی از بازداشت یکی از معترضان خبر داده و گفت: “ماموران پلیس فتا شهرستان بابل با انجام اقدامات اطلاعاتی موفق به شناسایی مدیر یک کانال تلگرامی با ۲۳ هزار دنبال کننده در فضای مجازی که با راه اندازی کمپین «بنزین نزنیم» مردم را به اغتشاش و اخلال در نظم عمومی ترغیب می کرد، شدند.”
بازداشت شدگان استان تهران و برخی بازداشت شدگان استان البرز و همچنین دانشجویان بازداشت شده طی روزهای اخیر به زندان رجایی شهر کرج و بطور عمده به زندان بزرگ فشافویه (تهران بزرگ) بدون رعایت اصل تفکیک جرائم منتقل شدهاند. زندانی که نخست اردوگاهی برای نگهداری محکومان مواد مخدر بود، اما در سالهای اخیر به محلی برای حبس زندانیان با جرائم خشن و حتی زندانیان سیاسی و دراویش تبدیل شده است. زندانی که ساکنان آن در شرایطی ضد انسانی نگهداری میشوند.
بنا به گفته یک منبع مطلع، دانشجویان بازداشتی در زندان تهران بزرگ مورد بازجویی قرار گرفته اند. این منبع در این خصوص به گزارشگر هرانا گفت: ” تعدادی از دانشجویان بازداشت شده پس از یک روز بازداشت در بازداشتگاه وزرا با دادن تعهد آزاد شده بودند اما عمدتا به تیپ ۵ زندان تهران بزرگ منتقل شدند. از این تعداد نیز برخی تبرئه شده و از زندان آزاد شده اند.” همچنین ملیحه و مریم جعفری دو تن از دانشجویان بازداشتی دانشگاه تهران نیز به زندان اوین منتقل شده بودند، با قرار وثیقه ۲۰۰ میلیون تومان آزاد شدند. همچنان از محل بازداشت سها مرتضایی اطلاعی در دست نیست. این فعال دانشجویی توسط مامورین وزارت اطلاعات در خوابگاه فاطمیه دانشگاه تهران بازداشت شده بود. محمد مساعد روزنامه نگار آزاد نیز به بند عمومی زندان ضیابر، صومعه سرا منتقل شده است. ملیکا قراگوزلو، دانشجوی دانشگاه علامه طباطبایی پس از بازداشت به بند دو الف زندان اوین منتقل شده بود، با تودیع وثیقه ۶۰ میلیون تومانی آزاد شد.
به علاوه بنا به اطلاعات یک منبع مطلع که در اختیار گزارشگر هرانا قرار گرفت، از تاریخ ۲۷ آبان ماه در تبریز نزدیک به ۵۰۰ نفر بازداشت شده اند که از این تعداد ۲۰۰ تن در قرنطینه زندان تبریز بسر میبرند و ماباقی در بازداشتگاه های اداره اطلاعات، اطلاعات سپاه و اطلاعات نیروی انتظامی هستند. بسیاری از این افراد از طریق دوربین های مداربسته شهری شناسایی شده و در سپس در منزل و یا محل کار بازداشت شده اند. بازداشت روزبه و یاشار پیری توسط اطلاعات سپاه به همین شکل انجام شده است. اتهام این شهروندان، هماهنگی معترضان در محله چهل متری تبریز، یکی از محلات حاشیه ای تبریز، بوده است. اکثر تجمعات و درگیری ها در این شهر در محله چهل متری انجام شده است. انور حسین پناهی فعال مدنی نیز مورد احضار و بازجویی قرار گرفته است.
همچنین تعداد زیادی از دانشجویان دانشگاه تبریز به حراست دانشگاه احضار و مورد بازجویی قرار گرفته اند. برای برخی پرونده تشکیل شده و به کمیته انظباتی ارجاع داده شده اند.
در روزهای نخست اعتراضات، علیرضا روزبهانی، مدیر کمیته اجرایی “همایش بین المللی نقد بهاییت” آنچه رهبری اعتراضات خوانده بود را به باورمندان به دیانت بهایی نسبت داد. روز پنج شنبه ۷ آذرماه، تعدادی از مسئولان انتظامی و قضایی در استان اصفهان از بازداشت تعدادی از شهروندان ساکن این استان طی اعتراضات مردمی اخیر در این استان خبر دادند. در این گزارش آمده بود که این شهروندان تحت عنوان “لیدر و عامل اغتشاشات” شناسایی و بازداشت شدند. به همین ترتیب روز جمعه ۸ آذرماه، دستکم ۹ شهروند بهایی ساکن بهارستان اصفهان ازجمله شهاب فردوسیان، نسیم جابری، مهران الله دادی، شهباز باشی، وحیده نیازمند، ناصر لطفی، قدوس لطفی، ساغر منوچهرزاده و هما منوچهرزاده توسط نیروهای امنیتی بازداشت و به مکان نامعلومی منتقل شدند.
یک منبع مطلع در این خصوص به هرانا گفت: “به خانواده تعدادی از دانشجویان هشدار داده شده است که این دانشجویان قصد خرابکاری در دانشگاه را داشته اند و در صورت اخراج از دانشگاه مسئولیت امر با شماست. “
محمد جواد منتظری، دادستان کل ایران در بازدیدی که در تاریخ ۲ آذرماه از زندان فشافویه داشت، در حالی که مقابل دوربین ایستاده بود، دستور تعیین تکلیف بازداشت شدگان و غربالگری آنها را داد. منتظری با بیان اینکه دستگاه قضایی در برخورد با عوامل اصلی وقایع اخیر “هیچ خط قرمزی” نخواهد داشت، گفت: «افراد دستگیر شدهای که بیگناه تشخیص داده شوند در اولین فرصت آزاد میشوند اما آنها که مرتکب جرم شده باشند به سرعت درجه بندی شده و در چارچوب قوانین مجازات خواهند شد». او همچنین در پایان بازدید خود از زندان تهران بزرگ گفت که با بازداشتشدگان دیدار چهرهبهچهره داشته و این افراد همگی با خانوادهشان تماس تلفنی گرفته و از شرایط خود اعلام رضایت کردهاند.
یک روز پس از این حسن خلیل آبادی، رئیس شورای اسلامی شهر ری از شرایط بسیار سخت معترضان زندانی خبر داد و گفت که «زندان فشافویه امکانات لازم را ندارد». حسن خلیلآبادی با اشاره به کمبود امکانات در این زندان، گفت: «کارکنان سازمان زندانها در آنجا شرایط سختی را میگذرانند، چه برسد به زندانیان». او با اشاره به اینکه در این زندان «زندانیان خطرناک نیز بازداشت هستند»، گفته است: «نگهداری از این تعداد بازداشتی در این زندان سخت است».
تاکنون هرانا موفق به اهراز هویت ۲۱۰ تن از دستگیرشدگان حوادث آبان ماه شده است که مشخصات آنان در ادامه می آید:
رسانه های دولتی ایران با انتشار اعتراف تلویزیونی یکی از معترضان به نام “فاطمه داوند” مدعی شدند که او در سلیمانیه عراق دوره دیده و پس از شرکت در اعتراضات و رهبری آنها، هنگام خروج از کشور بازداشت شده است. ایرنا وعده انتشار اعترافات بیشتری را داده و نوشته است: “اکنون شناسایی این چهره ها ادامه دارد و به نظر می رسد در روزهای آتی، اطلاعات بیشتری از این زنان در اختیار افکار عمومی قرار گیرد.” چندی بعد نیز شبکه استانی یزد، اقدام به پخش اعتراف تلویزیونی یکی از معترضان در این شهر کرد. این درحالی است طرح ممنوعیت اعتراف تلویزیونی همچنان در مجلس در حال بررسی است.
مستندات تصویری
هرانا مجموعا ۲۰۲ ویدیو را از هفت روز اعتراضات آبان ماه در ایران مستندسازی و جمع آوری کرده است که به تفکیک روزها میتوانید با مراجعه به کانال یوتوب هرانا از آنها دیدن نمایید.
مجموع گزارشات ویدیویی منتشر شده در روز نخست https://youtu.be/HK2ipar9xHY
مجموع گزارشات ویدیویی منتشر شده در روز دوم https://youtu.be/Qgy7eBbk_DM
مجموع گزارشات ویدیویی منتشر شده در روز سوم https://youtu.be/Cnxx5EkDEzY
مجموع گزارشات ویدیویی منتشر شده در روز چهارم https://youtu.be/9n88Ge2Hlf8
مجموع گزارشات ویدیویی منتشر شده در روز پنجم https://youtu.be/LmOzQa14894
مجموع گزارشات ویدیویی منتشر شده در روز ششم https://youtu.be/fPTXEk7Rea0
مجموع گزارشات ویدیویی منتشر شده در روز هفتم https://youtu.be/0xIpTvuK8Z0
مجموع گزارشات ویدیویی منتشر شده پس از روز هفتم https://youtu.be/onH9osUmGeg
اعتراضاتی که ادامه خواهد داشت
اعتراضات آبان ماه ۹۸ در واکنش به شرایط اقتصادی کشور آغاز شد، این اعتراضات پیش از نیز با مشخصات مشترکی در دیماه ۹۶ و مردادماه ۹۷ در شهرهای مختلف ایران شکل گرفته بود، کوتاه شدن فاصله زمانی اعتراضات، گستردگی آن از سویی و از سوی دیگر آمادگی ماشین سرکوب بخصوص رسیدن به مرحله قطع اینترنت که در نوع خود در دنیا بی سابقه است از گسست بیش از پیش گسل های سیاسی و اقتصادی و اجتماعی در جامعه ایران خبر می دهد. مشخص است که در صورت عدم رسیدگی به مطالبات انباشت شده مردم، شهروندان ایرانی در آینده ای نه چندان دور بار دیگر به خیابانها خواهنذ آمد.
نقشه ذیل، حاصل جمع بندی از پراکندگی سه اعتراض سراسری اخیر یعنی دیماه ۹۶، مرداد ۹۷ و آبان ۹۸ است
برای دیدن تصویر بزرگ تر کلیک کنید
نظرات
ارسال یک نظر